Quy Trình Chưng Cất Tinh Dầu Thiên Niên Kiện Tại Liên Minh Xanh

Chắc hẳn khi bạn cầm tinh dầu Thiên niên kiện hoặc những sản phẩm có Thiên niên kiện trên tay, bạn luôn đặt ra 1 câu hỏi: Tại sao sản phẩm này đắt quá? 

Nhưng chắc bạn chưa biết đây là những con số để sản xuất ra được 1 lít tinh dầu Thiên niên kiện:

• 14 người khai thác ròng rã 1 ngày mới đủ nguyên liệu để chưng cất
• 12km đường rừng qua suối, leo dốc là quãng đường bình quân để 1 người có thể đưa về khoảng 50kg Thiên niên kiện/ngày
• 70km là quãng đường vận chuyển nguyên liệu thô đến cơ sở sản xuất
• 4 ngày là khoảng thời gian cần để chưng cất được 1 lít Thiên niên kiện

Đó chỉ là những con số mang tính thống kê cơ học, nhưng thực tế để chưng cất được 1 lít tinh dầu Thiên niên kiện thì phải trải qua một quá trình gian nan, vất vả của bà con đồng bào dân tộc thiểu số ở Nam Đông và A Lưới, và cả người công nhân làm việc ở xưởng sản xuất của chúng mình. 

Và đây là một quá trình sản xuất tinh dầu vất vả nhất trong số 9 loại tinh dầu mà Liên Minh Xanh đã sản xuất được. 

Quy trình chưng cất tinh dầu Thiên Niên Kiện Tại Liên Minh Xanh

Thu hoạch củ Thiên Niên Kiện

Đầu tiên, mình cần khai thác bền vững nguyên liệu Thiên niên kiện ở những khu rừng do cộng đồng quản lý ở Thừa Thiên Huế. Tại đây, mình hợp tác với các cộng đồng bằng cách hỗ trợ giống, hướng dẫn trồng và khai thác bền vững, và cuối cùng là thu mua lại nguyên liệu thô. 

Thông thường, vị trí các khu rừng được trồng Thiên niên kiện cách khu dân cư khoảng 5 – 7km, có khu rừng xa hơn. Và đặc trưng của nó là đường dốc, qua nhiều khe suối nên phần lớn người dân phải đi bộ chứ không có xe vận chuyển từ rừng về tại nhà. Vì vậy, nhiều nhất thì mỗi người chỉ gùi được tối đa khoảng 50kg/ngày. 

Biết rõ sự khó khăn đó nên không bao giờ mình có động thái “ép giá” như những người khác, mà gần như tăng giá đều đặn hàng năm. Khi ký hợp đồng thu mua sản phẩm, giá thu mua là 5.000đ/kg nhưng hiện tại mình đã tăng lên đến 7.500đ/kg.

Tiếp theo đó, mình phải chở toàn bộ nguyên liệu đó về xưởng sản xuất ở Làng Hạ (Dương Hòa, Hương Thủy), cách điểm khai thác khoảng 70km. Cũng có nhiều người hỏi vì sao không chưng cất trực tiếp ở điểm khai thác, sau đó đưa tinh dầu về thì lợi hơn. 

Nhưng thực tế, chưng cất tinh dầu Thiên niên kiện khác rất xa so với những nguyên liệu khác như Tràm, Sả…và phải cần một hế thống chưng cất chuyên dụng hơn (mình sẽ chia sẻ ở một bài khác).

Rửa sạch củ Thiên Niên Kiện

Sau khi đưa về xưởng, việc đầu tiên là phải đổ toàn bộ nguyên liệu ra và rửa sạch. Vì trong quá trình thu hoạch sẽ lẫn đất đá, nếu không rửa thì rất dễ hư máy xay và tinh dầu chưng cất ra cũng bẩn hơn. 

Bên cạnh đó, việc đổ nguyên liệu ra và rửa sạch sẽ làm giúp nguyên liệu mát và thoáng khí hơn khi ở trong bao, điều này sẽ giúp nguyên liệu không bị thối và hao hụt trong quá trình sản xuất.

Xay nát

Sau khi rửa xong, mình sẽ cho vào nguyên liệu vào xay nát để chiết xuất tinh dầu dễ dàng hơn. Đây có thể nói là công đoạn gian nan nhất trong quá trình chưng cất. Vì để chưng cất 1 nồi phải cần đến khoảng 350kg nguyên liệu thô, và xay chừng đó nguyên liệu thô phải mất tầm 3,5 – 4 tiếng. 

Nhưng thời gian không phải là vấn đề lớn nhất. Vì Thiên niên kiện thuộc họ Ráy, mà phần lớn cây họ Ráy thì nó rất ngứa, đặc biệt là khi nó dính nước thì càng ngứa hơn. Thực sự là rất khó để mô tả cảm giác ngứa do củ Thiên niên kiện gây ra vì nó rất khó chịu, càng gãi thì nó càng lây lan ra và càng ngứa, ngứa như kiểu có còn gì bò trên da. (Nếu bạn nào muốn thử, có thể ghé VP LMX để thử 1 lần cho biết) 

Chưng cất tinh dầu

Sau khi đã xay xong thì sẽ trộn nguyên liệu với nước để chưng cất. Vì khi đã xay ra thì nguyên liệu có độ nén rất cao, hơi nước sẽ không thể thông qua hết nguyên liệu để có thể chiết xuất hết tinh dầu được. Thông thường, một lần chưng cất tinh dầu Thiên niên kiện khoảng 10 tiếng. Và một lần chưng cất thường thu được khoảng 500ml tinh dầu. 

Thời gian chưng cất tinh dầu Thiên Niên Kiện trong bao lâu?

Chắc bạn đọc ngang đây sẽ nghĩ là đã xong quy trình chưng cất, và có thể nghĩ mình nói quá về khoảng thời gian 4 ngày để tạo ra 1 lít tinh dầu. Nhưng không phải vậy, thông thường, 1 ngày chưng cất tinh dầu Thiên Niên Kiện từ khoảng 8h sáng đến 10h tối. 

Nhưng vì nguyên liệu nó hòa lẫn với nước nên rất khó để đưa nó ra khỏi nồi chưng cất. Thường các loại nguyên liệu lá như Tràm, Sả thì mình chỉ cần cẩu ra trong vòng 15 phút, nhưng đối với TNK thì phải mất khoảng thêm gần 1 ngày nữa. Vì đó là thời gian mình chờ hỗn hợp đó nguội, sau đó mới múc ra và đổ đi được. 

Mình cũng đã thử rất nhiều cách để giảm thời gian xuống, nhưng cách nào cũng có khó khăn của nó. Và cuối cùng phải chọn phương án múc ra và đổ đi. 

Từng bước trong quy trình này, từ việc thu hoạch nguyên liệu, chưng cất, đến kiểm tra chất lượng, đều được thực hiện với sự cẩn trọng tối đa nhằm mang đến sản phẩm tinh dầu thiên nhiên tốt nhất.

Chúng mình tin rằng, với tình yêu và sự tận tụy, mỗi giọt tinh dầu Thiên Niên Kiện từ Liên Minh Xanh sẽ không chỉ đem lại sức khỏe và sự thư giãn cho các bạn mà còn truyền tải những giá trị tinh túy từ thiên nhiên.